სტატიის მეორე ნაწილი
კ: თქვენთქვითრომინდივიდისროლიისტორიაშიარშეიძლებაუარყოფილიყოს, მაგრამისრაცარისგადამწყვეტიანგაბატონებულიარარისგმირისპიროვნება. ამგაგებით, ჰქონდატროცკისდამემარცხენეოპოზიციასალტერნატივარათათავიდანაეცილებინათბიუროკრატიისკონსოლიდაციასახელმწიფოში, გარდაიმისარასაცისინიიცავდნენ?
ავ: ისტორიულიმატერიალიზმიგვასწავლისრომისტორიისსცენასშევხედოთინდივიდებისმიღმადავეძებოთუფროღრმამიზეზები. თუმცაესსულაცარგამორიცხავსინდივიდებისროლსისტორიაში. მოცემულმომენტშიერთიკაცისანქალისროლიშეიძლებაიყოსგადამწყვეტი. დანამდვილებითშეგვიძლიავთქვათ, რომლენინისადატროცკისგარეშე (განსაკუთრებითპირველის) 1917 წელს, ოქტომბრისრევოლუციაარასდროსმოხდებოდა.
თუმცა, ინდივიდებსშეუძლიათითამაშონასეთიროლი, როდესაცსხვაყველაპირობაარსებობს. გარემოებებისურთიერთკავშირებმალენინსდატროცკის 1917 წელსმისცესსაშუალებაეთამაშათგადამწყვეტიროლი. მაგრამიგივეადამიანებიიყვნენორიდეკადითუფროადრე, მაგრამმათარშეეძლოთეთამაშათიგივეროლი. იმავეგზით, როცარევოლუციაუკუიქცა, მიუხედავადმათიკოლოსალურიპირადიუნარისა, ლენინიდატროცკიუძლურნიიყვნენ წინაღდგომოდნენრევოლუციისბიუროკრატიულგადაგვარებას. ესგამოწვეულიიმობიექტურიძალებითმიერრომლისწინააღმდეგაცკაცობრიობისუდიდესილიდერებიცკიუძლურნიიყვნენ.
შემთხვევითობახშირადთამაშობსროლსისტორიაში. რომარალენინისავადმყოფობა, ლენინიდაესწრებოდაყრილობასდასავარაუდოდსტალინიმოხსნილიიქნებოდა. თუმცა, დიდიისტორიულიპროცესებისგაგება შეუძლებელიაინდივიდებისკუთხით, “დიდიადამიანებისა” დაა.შ. მარქსიზმიისწრაფვისგააანალიზოსისტორიამწარმოებლურიძალებისგავითრებისადააქედანგამომდინარეწარმოქმნილიკლასობრივიურთიერთობებიდან. იმშემთხვევაშიცკითულენინიმიაღწევდაწარმატებასდამიიღებდაუმრავლესობასყრილობაზე, ესიქნებოდააღმავალიბიუროკრატიისმხოლოდდროებითიშეკავება, რაცსაფუძველსობიექტურპირობებშიიღებდა. 1926 წელსგაერთიანებულიოპოზიციისშეხვედრაზე, ლენინისქვრივმაკრუპსკაიამთქვა: “ვლადიმერილიჩირომდღესცოცხალიყოფილიყო, ისაუცილებლადსტალინისერთ-ერთიპატიმარიიქნებოდა.”
კ: რაეფექტსმოახდენდა 1923 წელსრევოლუციისგამარჯვებასაბჭოთაკავშირზე?
ავ: საბჭოთასახელმწიფოსბიუროკრატიულიგადაგვარებისმთავარიმიზეზიიყორევოლუციისიზოლაციაუკიდურესადჩამორჩენილპირობებში. დიდიხნითადრემარქსიწერდაგერმანულიდეოლოგიაშირომსადაცსიღარიბეარისსაერთო, “ყველაძველინაგავიიწყებსაღდგენას”. ამითისგულისხმობდაუთანასწორობის, კორუფციის, ბიუროკრატიისადაპრივილიგიებისბოროტებას.
ლენინმადატროცკიმძალიანკარგადიცოდნენ, რომრუსეთშიმატერიალურიპირობებისოციალიზმისთვისარარსებობდა. 1924 წლამდეარავისდაუსვამსესელემენტარულიწინდებულიეჭვქვეშ. ბოლშევიკებითავისხმრივეფუძნებოდნენრევოლუციისგავრცელებისპერსპექტივასმოწინავეკაპიტალისტურევროპულქვეყნებში, განსაკუთრებითკიგერმანიაში. თუგერმანულირევოლუციაგაიმარჯვებდა – რომელიცშეიძლებოდამომხდარიყო 1923 წელს – მთლიანისიტუაციარუსეთშიიქნებოდაგანსხვავებული.
სოციალისტურიფედერაციისბაზისზე, გერმანიისკოლოსალურიმწარმოებლურიპოტენციალისგაერთიანება რუსეთისუზარმაზარრეზერვებთანდასამუშაოძალებთან, მასებისმატერიალურიმდგომარეობაგარდაიმქნებოდა. ასეთიპირობებშიბიუროკრატიისაღმავლობა შეჩერდებოდადასტალინისფრაქციავერშეძლებდაძალაუფლებისხელშიაღებას. საბჭოთამუშათაკლასისმორალურიგანწყობაამაღლდებოდადამისირწმენამსოფლიორევოლუციისიდეაშიაღდგებოდა.
ჩვენუნდაგვახსოვდესრომ 1923-9 პერიოდში, ბიუროკრატიულიგადაგვარებისპროცესიკონსოლიდირდა. ესფაქტიაისახასტალინისადამისიფრაქციისზიგ-ზაგისებრპოლიტიკაში, როგორცსაშინაოისესაგარეოპოლიტიკაშიმთელიამპერიოდისგანმავლობაში. 1923-28 წლებშისტალინიატარებდამემარჯვენეპოლიტიკას, რომელსაცახასიათებდაშეგუებაკულაკებთან (მდიდარიგლეხები) დანეპმენებთან (სპეკულატორები) რუსეთშიდაშეგუებარეფორმისტებსადაკოლონიურბურჟუაზიასთანსაგარეოპოლიტიკაში. ესრევოლუციასსერიოზულსაფრთხეშიაყენებდა. გარეთ, ამპოლიტიკასმოჰყვა
