სტატიის მეორე ნაწილი

კ: თქვენთქვითრომინდივიდისროლიისტორიაშიარშეიძლებაუარყოფილიყოს, მაგრამისრაცარისგადამწყვეტიანგაბატონებულიარარისგმირისპიროვნება. ამგაგებით, ჰქონდატროცკისდამემარცხენეოპოზიციასალტერნატივარათათავიდანაეცილებინათბიუროკრატიისკონსოლიდაციასახელმწიფოში, გარდაიმისარასაცისინიიცავდნენ?

ავ: ისტორიულიმატერიალიზმიგვასწავლისრომისტორიისსცენასშევხედოთინდივიდებისმიღმადავეძებოთუფროღრმამიზეზები. თუმცაესსულაცარგამორიცხავსინდივიდებისროლსისტორიაში. მოცემულმომენტშიერთიკაცისანქალისროლიშეიძლებაიყოსგადამწყვეტი. დანამდვილებითშეგვიძლიავთქვათ, რომლენინისადატროცკისგარეშე (განსაკუთრებითპირველის) 1917 წელს, ოქტომბრისრევოლუციაარასდროსმოხდებოდა.

თუმცა, ინდივიდებსშეუძლიათითამაშონასეთიროლი, როდესაცსხვაყველაპირობაარსებობს.  გარემოებებისურთიერთკავშირებმალენინსდატროცკის 1917 წელსმისცესსაშუალებაეთამაშათგადამწყვეტიროლი. მაგრამიგივეადამიანებიიყვნენორიდეკადითუფროადრე, მაგრამმათარშეეძლოთეთამაშათიგივეროლი. იმავეგზით, როცარევოლუციაუკუიქცა, მიუხედავადმათიკოლოსალურიპირადიუნარისა, ლენინიდატროცკიუძლურნიიყვნენ  წინაღდგომოდნენრევოლუციისბიუროკრატიულგადაგვარებას.  ესგამოწვეულიიმობიექტურიძალებითმიერრომლისწინააღმდეგაცკაცობრიობისუდიდესილიდერებიცკიუძლურნიიყვნენ.

შემთხვევითობახშირადთამაშობსროლსისტორიაში. რომარალენინისავადმყოფობა, ლენინიდაესწრებოდაყრილობასდასავარაუდოდსტალინიმოხსნილიიქნებოდა. თუმცა, დიდიისტორიულიპროცესებისგაგება  შეუძლებელიაინდივიდებისკუთხით, “დიდიადამიანებისა” დაა.შ. მარქსიზმიისწრაფვისგააანალიზოსისტორიამწარმოებლურიძალებისგავითრებისადააქედანგამომდინარეწარმოქმნილიკლასობრივიურთიერთობებიდან. იმშემთხვევაშიცკითულენინიმიაღწევდაწარმატებასდამიიღებდაუმრავლესობასყრილობაზე, ესიქნებოდააღმავალიბიუროკრატიისმხოლოდდროებითიშეკავება, რაცსაფუძველსობიექტურპირობებშიიღებდა. 1926 წელსგაერთიანებულიოპოზიციისშეხვედრაზე, ლენინისქვრივმაკრუპსკაიამთქვა: “ვლადიმერილიჩირომდღესცოცხალიყოფილიყო, ისაუცილებლადსტალინისერთ–ერთიპატიმარიიქნებოდა.”

კ: რაეფექტსმოახდენდა 1923 წელსრევოლუციისგამარჯვებასაბჭოთაკავშირზე?

ავ: საბჭოთასახელმწიფოსბიუროკრატიულიგადაგვარებისმთავარიმიზეზიიყორევოლუციისიზოლაციაუკიდურესადჩამორჩენილპირობებში. დიდიხნითადრემარქსიწერდაგერმანულიდეოლოგიაშირომსადაცსიღარიბეარისსაერთო, “ყველაძველინაგავიიწყებსაღდგენას”. ამითისგულისხმობდაუთანასწორობის, კორუფციის, ბიუროკრატიისადაპრივილიგიებისბოროტებას.

ლენინმადატროცკიმძალიანკარგადიცოდნენ, რომრუსეთშიმატერიალურიპირობებისოციალიზმისთვისარარსებობდა. 1924 წლამდეარავისდაუსვამსესელემენტარულიწინდებულიეჭვქვეშ. ბოლშევიკებითავისხმრივეფუძნებოდნენრევოლუციისგავრცელებისპერსპექტივასმოწინავეკაპიტალისტურევროპულქვეყნებში, განსაკუთრებითკიგერმანიაში. თუგერმანულირევოლუციაგაიმარჯვებდა – რომელიცშეიძლებოდამომხდარიყო 1923 წელს – მთლიანისიტუაციარუსეთშიიქნებოდაგანსხვავებული.

სოციალისტურიფედერაციისბაზისზე, გერმანიისკოლოსალურიმწარმოებლურიპოტენციალისგაერთიანება  რუსეთისუზარმაზარრეზერვებთანდასამუშაოძალებთან, მასებისმატერიალურიმდგომარეობაგარდაიმქნებოდა. ასეთიპირობებშიბიუროკრატიისაღმავლობა  შეჩერდებოდადასტალინისფრაქციავერშეძლებდაძალაუფლებისხელშიაღებას. საბჭოთამუშათაკლასისმორალურიგანწყობაამაღლდებოდადამისირწმენამსოფლიორევოლუციისიდეაშიაღდგებოდა.

ჩვენუნდაგვახსოვდესრომ 1923-9 პერიოდში, ბიუროკრატიულიგადაგვარებისპროცესიკონსოლიდირდა. ესფაქტიაისახასტალინისადამისიფრაქციისზიგ–ზაგისებრპოლიტიკაში, როგორცსაშინაოისესაგარეოპოლიტიკაშიმთელიამპერიოდისგანმავლობაში. 1923-28 წლებშისტალინიატარებდამემარჯვენეპოლიტიკას, რომელსაცახასიათებდაშეგუებაკულაკებთან (მდიდარიგლეხები) დანეპმენებთან (სპეკულატორები) რუსეთშიდაშეგუებარეფორმისტებსადაკოლონიურბურჟუაზიასთანსაგარეოპოლიტიკაში. ესრევოლუციასსერიოზულსაფრთხეშიაყენებდა. გარეთ, ამპოლიტიკასმოჰყვა